کاهش تشنج در صرع و آلزایمر با کمک یک اسپری!

به گزارش همشهری‌آنلاین، کوین وانگ، نورو فارماکولوژیست و مدیر موسس برنامه کشف درمان آلزایمر در کالج پزشکی جورجیا در دانشگاه آگوستا آمریکا می‌گوید: پپتید A۱R-CT که توسط دانشمندان به تازگی تولید شده است (پپتیدها زنجیرهایی از اسیدهای آمینه است که موجب ساخت پروتئین می‌شود) این قابلیت را دارد که از طریق اسپری بینی مورد استفاده قرار گیرد.

به نقل از یورکالرت، این دارو نویدبخش کاهش فعالیت الکتریکی کنترل نشده پس از آسیب یا سکته مغزی است که بیش از نیمی از افراد مبتلا به آلزایمر را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

وی بیان می‌کند: این واقعیت که پپتید می‌تواند از طریق بینی منتقل شود، نشان‌دهنده ظرفیت این محصول به‌ عنوان دارویی نجات‌بخش برای مقابله با تشنج است.  

وانگ توضیح می‌دهد: پپتید A۱R-CT با مهار نورابین، پروتئینی که مکانیسم محافظت از خود را تضمین می‌کند، تحریک‌پذیری بیش از حد نورون‌ها که مختل‌کننده ارتباط عادی بین نورون‌هاست و موجب تشنج می‌شود را کاهش می‌دهد. پپتید جدید تولید شده توسط آدنوزین فعال می‌شود که یک ماده شیمیایی است و بیشتر در مغز توسط سلول‌های گلیال حامی نورون در پاسخ به تحریک‌پذیری بیش از حد ساخته می‌شود.

وانگ می‌گوید: این دارو یک گیرنده قوی برای متوقف کردن نورون‌هاست و فعالیت الکتریکی را که می‌تواند منجر به ضربان قلب نامنظم شود، مسدود می‌کند.

آلزایمر اغلب با تشنج همراه است زیرا تجمع خاص پروتئین‌های آمیلوئید و تاو در مغز ارتباط بین نورون‌ها را مختل می‌کند و باعث افزایش استرس اکسیداتیو و التهاب ناشی از آن می‌شود. در پاسخ به این تغییر نورون‌های مغز می‌توانند بیش از حد برانگیخته شوند. در آلزایمر بخش‌های زیادی از مغز معیوب می‌شود همچنین تشنج می‌تواند قبل از زوال شناختی در آلزایمر رخ دهد و به‌ طور قطع در ابتلا به این بیماری دخیل است.

به نظر می‌رسد فعال‌سازی این گیرنده توسط پپتید جدید یک هدف درمانی منطقی برای تشنج باشد اما از آنجایی که این فعال‌سازی در سراسر بدن بسیار فراگیر است، احتمال بروز عوارض جانبی در قلب، ریه‌ها و کلیه‌ها در صورت مصرف آن وجود دارد.

وانگ اظهار کرد: این واقعیت که نورابین بیشتر در مغز وجود دارد، به این معنی است که تغییر فعالیت آن نباید تاثیر بالقوه‌ای برای تغییر مستقیم فعالیت گیرنده A۱ در بدن داشته باشد. نورابین یک ترمز است بنابراین کار زیادی انجام نمی‌دهد اما اکنون باید آن را حذف کنیم تا قدرت A۱ آزاد شود به همین دلیل محققان شروع به ایجاد پپتیدی کردند که می‌تواند با گیرنده A۱ و تعامل نورابین تداخل داشته باشد و از این طریق مزایای محافظتی طبیعی و کاهش تشنج را بیشتر کند.

فعال‌سازی گیرنده A۱ با تعدیل کانال‌های یونی حالت برانگیختگی نورون‌ها را کاهش می‌دهد همچنین باعث کاهش انتشار گلوتامات، یک انتقال‌دهنده عصبی تولید شده توسط نورون‌ها و محرک نورون‌ها می‌شود. علاوه بر این، با ایجاد مقداری محافظت در برابر اکسیژن و ذخایر خون ناکافی که ممکن است در صورت آسیب رخ دهد، مزایای بیشتری برای نورون‌ها فراهم می‌کند.

اکنون دانشمندان نشان داده‌اند که مهار نورابین با کاهش مستقیم آن یا با پپتید آن، باعث افزایش فعالیت A۱ برای کاهش فعالیت الکتریکی بیش از حد در مغز می‌شود. محققان نشان دادند که این پپتید هم در مدل موش مبتلا به صرع شدید و هم در مدل موش مبتلا به آلزایمر در تشنج تاثیر دارد و زمانی موثر است که به‌طور مستقیم به مغز یا از طریق اسپری بینی تزریق شود.

دانشمندان تصمیم گرفتند برای بررسی کامل فواید بالینی پپتید، به ارائه اسپری بینی فکر کنند. آنان پاسخ قوی مشابهی را در هر دو مدل تشنج و آلزایمر پیدا کردند.

با نگاهی بیشتر به تاثیر هدف قرار دادن نورابین، محققان دریافتند که موش‌های مبتلا به کمبود نورابین به‌طور قابل توجهی تشنج کوتاه‌تر با شدت کمتر داشتند و همه آنها زنده ماندند. آنهایی که سطح نورابین طبیعی داشتند، تشنج‌هایی را تجربه کردند که تا ۳۰ دقیقه طول کشید و حدود ۱۰ درصد از موش‌ها مدت کوتاهی پس از آن از بین رفتند. مسدود کردن گیرنده A۱ منجر به تشنج شدیدتر در موش‌های فاقد نورابین شد و میزان مرگ‌ومیر را به بیش از ۵۰ درصد افزایش داد.

تشنج‌های صرع پس از یک آسیب مغزی تروماتیک، سکته مغزی که یک آسیب مغزی اکتسابی در نظر گرفته می‌شود با بیماری‌های عصبی مزمن از جمله آلزایمر شایع هستند.

دانشمندان خاطر نشان کردند: ۶۴ درصد از حدود ۵۰ میلیون فرد مبتلا به آلزایمر تشنج را تجربه می‌کنند.  تشنج تقریبا در ۴۰ درصد از افراد کنترل نشده و نشان‌دهنده نیاز فوری به درمان‌های جدید است و درمان‌های فعلی در افراد مبتلا به آلزایمر کمتر موثر هستند. اگر تشنج‌ها کنترل نشوند می‌توانند باعث آسیب مغزی و اختلال شناختی شوند.

یافته‌های این تحقیق در مجله JCI Insight  منتشر شده است.